ورزش و سرطان

 

فعالیت بدنی به هر حرکتی گفته می شود که از عضلات اسکلتی استفاده کند و انرژی بیشتری نسبت به استراحت مصرف کند. فعالیت بدنی می تواند شامل پیاده روی، دویدن، رقص، دوچرخه سواری، شنا، انجام کارهای خانه، ورزش و انجام فعالیت های ورزشی باشد.
معیاری به نام معادل متابولیکی کار یا MET برای توصیف شدت فعالیت بدنی استفاده می شود. MET 1 میزان انرژی مصرف شده توسط فردی است که در حالت استراحت است. در فعالیتهای با شدت کم MET 3، فعالیتهای با شدت متوسط 3 تا 6 MET و فعالیتهای شدید 6 MET یا بیشتر می باشد.
رفتار کم تحرک به هر رفتاری گفته می شود که در آن میزان انرژی MET 1.5 و یا کمتر می باشد. رفتارهای کم تحرک بیشتر شامل کارهای دفتری، رانندگی با وسیله نقلیه و نشستن هنگام تماشای تلویزیون است.
یک فرد می تواند از نظر جسمی تحرک داشته باشد و در عین حال زمان قابل توجهی را نیز به کم تحرکی سپری کند.

رابطه بین فعالیت بدنی و خطر ابتلا به سرطان

شواهدی که ارتباط فعالیت بدنی بالاتر و کاهش خطر سرطان را نشان می دهد، عمدتاً از مطالعات مشاهده ای به دست می آیند. اگرچه مطالعات مشاهده ای نمی توانند رابطه علیت را ثابت کنند، اما هنگامی که مطالعات در جمعیت های مختلف نتایج مشابهی داشته باشد و مکانیسم احتمالی برای رابطه علیت وجود داشته باشد، این روابط علیتی معنادار می شوند.
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد سطح بالاتر فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به چندین نوع سرطان ارتباط دارد.   
•    سرطان مثانه: طبق مطالعات صورت گرفته مشخص شد که خطر ابتلا به سرطان مثانه در افراد با بالاترین سطح فعالیت بدنی تفریحی یا شغلی 15٪ کمتر از افراد با کمترین سطح بود. تجزیه و تحلیل نتایج بیش از 1 میلیون نفر نشان داد که فعالیت بدنی در اوقات فراغت با 13 درصد کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه در ارتباط است .

•    سرطان پستان: بسیاری از مطالعات نشان داده اند که زنانی که داری فعالیت بدنی هستند در مقایسه با زنان غیرفعال کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. طبق مطالعات صورت گرفته در سال 2016 مشخص شد در زنانی که از لحاظ جسمی بسیار فعال بودند 12-21٪ خطر ابتلا به سرطان پستان نسبت به کسانی که فعالیت بدنی چندانی نداشتند، کاهش یافت. فعالیت بدنی با کاهش مشابه خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان قبل از یائسگی و یا بعد از یائسگی همراه بوده است. زنانی که فعالیت بدنی خود را بعد از یائسگی افزایش می دهند، ممکن است در مقایسه با زنانی که این کار را نمی کنند، کمتر در معرض خطر سرطان پستان باشند.  
•    سرطان روده بزرگ: در یک مطالعه صورت گرفته در سال 2016 بر روی 126 نفر، افرادی که بیشترین میزان فعالیت بدنی را داشتند، 19 درصد کمتر از کسانی که کمترین فعالیت جسمی را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار گرفتند.   
•    سرطان اندومتر: مطالعات متعددی، ارتباط بین فعالیت بدنی و خطر ابتلا به سرطان آندومتر (سرطان پوشش داخلی رحم) را تأیید کردند. در یک مطالعه مشخص شد، زنان با تحرک زیاد 20٪ کمتر از زنان با فعالیت بدنی کم در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر قرار می گیرند. برخی شواهد نشان می دهد که ارتباط بین فعالیت بدنی و خطر ابتلا به سرطان آندومتر غیر مستقیم است، از این رو فعالیت بدنی باید چاقی که یکی از عوامل خطر برای سرطان آندومتر است را کاهش دهد تا فواید آن مشاهده شود.  
•    سرطان مری: طبق مطالعات صورت گرفته در سال 2014 مشخص شد، افرادی که بیشترین فعالیت جسمی را داشتند، 21٪ کمتر از کسانی که فعالیت بدنی انجام نمی دادند به سرطان مری مبتلا شدند.
•    سرطان کلیه: طبق مطالعات صورت گرفته، افرادی که از نظر جسمی بیشترین فعالیت را داشتند در مقایسه با افرادی که کمترین فعالیت را داشتند، 12٪ کمتر به سرطان کلیه مبتلا شدند. در یک تجزیه و تحلیل نتایج بیش از 1 میلیون نفر مشخص شد که فعالیت بدنی در اوقات فراغت با 23٪ کاهش خطر ابتلا به سرطان کلیه ارتباط دارد.
•    سرطان معده : طبق مطالعات صورت گرفته در سال 2016  مشخص شد، افرادی که از نظر جسمی بیشترین فعالیت را داشتند، 19٪ کمتر از کسانی که کمترین فعالیت را داشتند به سرطان معده مبتلا شدند.
برخی شواهد نشان می دهد که فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه در ارتباط است. با این حال، ممکن است تفاوت در سیگار کشیدن، به جای فعالیت بدنی، از مواردی باشد که ارتباط فعالیت بدنی را با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه توضیح می دهد. طبق مطالعات صورت گرفته در سال 2016 مشخص شد، فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه در بین افراد سیگاری سابق و فعلی ارتباط داشت اما با خطر سرطان ریه در میان افراد غیر سیگاری ارتباطی نداشت.
برای چندین سرطان دیگر، شواهد محدودتری در مورد ارتباط آن ها با فعالیت بدنی وجود دارد که شامل سرطان های خاص خون و همچنین سرطان های لوزالمعده، پروستات، تخمدان ها، تیروئید، کبد و راست روده است.  

نحوه عملکرد فعالیت بدنی که باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می شود

ورزش تأثیرات بیولوژیکی زیادی بر روی بدن می گذارد که برخی از آنها برای توضیح ارتباط با سرطان های خاص در زیر ارائه شده است.
•    کاهش سطح هورمون های جنسی مانند استروژن و فاکتورهای رشد که با پیشرفت سرطان مانند سرطان پستان و روده بزرگ همراه هستند.  
•    جلوگیری از سطح بالای انسولین در خون که به توسعه و پیشرفت سرطان مانند سرطان پستان و روده بزرگ کمک می کند.
•    کاهش التهاب
•    بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن 
•    تغییر متابولسیم اسیدهای صفراوی و کاهش در معرض قرار گرفتن دستگاه گوارش مانند روده بزرگ از مواد سرطان زای مشکوک.
•    کاهش زمان لازم برای هضم غذا از طریق دستگاه گوارش که باعث کاهش قرار گرفتن دستگاه گوارش در معرض سرطان های احتمالی مانند سرطان روده بزرگ می شود.  
•    کمک به جلوگیری از چاقی که یک عامل خطر برای بسیاری از سرطان ها است.
اطلاعات به دست آمده در مورد رابطه بین کم تحرکی و خطر ابتلا به سرطان
گرچه مطالعات صورت گرفته در زمینه رابطه بین کم تحرکی و خطر سرطان کمتر از فعالیت بدنی و خطر سرطان است، اما رفتارهای کم تحرک مانند نشستن، خوابیدن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی (غیر از خوابیدن) یک عامل خطر برای ایجاد بسیاری از بیماری های مزمن و مرگ زودرس است. همچنین ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان های خاص نیز همراه باشد. 

میزان فعالیت بدنی توصیه شده

دستورالعمل های فعالیت بدنی وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده منتشر شده در سال 2018، توصیه می کند که انجام فعالیت بدنی برای بزرگسالان مزایای قابل توجهی وجود دارد و باعث کاهش خطر بیماری های مزمن، از جمله سرطان، در بزرگسالان می شود. در خصوص انجام فعالیت بدنی به توصیه های زیر نیز توجه فرمایید:
•    انجام 150 تا 300 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط، 75 تا 100 دقیقه فعالیت هوازی شدید یا ترکیبی از هر دو در طول هفته توصیه می شود که این فعالیت بدنی را می توانید در چند نوبت انجام دهید.
•    انجام فعالیت های تقویت عضله حداقل 2 روز در هفته
•    انجام تمرینات تعادلی، علاوه بر فعالیت هوازی و تقویت عضلات

انجام فعالیت بدنی و تأثیر آن بر بازماندگان سرطان

ممکن است این سؤال پیش بیاید که آیا انجام فعالیت بدنی برای بازماندگان سرطان مفید است؟ آری. در سال 2018 گزارشی از میزگرد چند رشته ای بین المللی کالج پزشکی ورزشی آمریكا در مورد فعالیت بدنی و پیشگیری و كنترل سرطان نتیجه گرفت كه آموزش و تمرینات ورزشی به طور كلی برای بازماندگان سرطان بی خطر است و هر بازمانده باید مقداری فعالیت بدنی انجام دهد.
شواهد قوی مبنی بر اینکه تمرین هوازی با شدت متوسط و / یا ورزش استقامتی در طی و پس از درمان سرطان می تواند اضطراب، علائم افسردگی و خستگی را کاهش دهد و کیفیت زندگی و عملکرد بدنی مربوط به سلامتی را بهبود بخشد، وجود دارد.
برخی شواهد نشان می دهد که ورزش برای سلامت استخوان و کیفیت خواب مفید است. شواهد کافی مبنی بر اینکه فعالیت بدنی می تواند به جلوگیری از سمی شدن قلب یا نوروپاتی محیطی (التهاب اعصاب محیطی) ناشی از شیمی درمانی کمک کند یا عملکرد شناختی، افتادن، حالت تهوع، درد، عملکرد جنسی یا تحمل درمان را بهبود بخشد، وجود دارد.
علاوه بر این، نتایج به دست آمده از مطالعات مختلف این احتمال را ایجاد کرده است که با انجام فعالیت بدنی ممکن است شانس زنده ماندن بیماران مبتلا به سرطان های پستان، روده بزرگ و پروستات افزایش یابد.
•    سرطان پستان: در یک بررسی در سال  2019 مشخص شد، در افراد مبتلا به سرطان پستان که فعالیت بدنی انجام می دادند، خطر مرگ به هر علت 42٪  کاهش یافت. همچنین در این افراد میزان مرگ ناشی از سرطان پستان 40٪ نسبت به مبتلایان به سرطان پستان که کم تحرک بودند، کاهش یافت.
•    سرطان روده بزرگ:  شواهد حاصل از مطالعات متعدد نشان می دهد که فعالیت بدنی پس از تشخیص سرطان روده بزرگ با 30٪ کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ و 38٪ کاهش خطر مرگ به هر علتی همراه است.  
•    سرطان پروستات:  شواهد محدودی از چند مطالعه نشان می دهد که فعالیت بدنی پس از تشخیص سرطان پروستات با 33٪ کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات و 45٪ کاهش مرگ ناشی به هر علتی همراه است.
شواهد بسیار محدودی در مورد تأثیرات مفید فعالیت بدنی بر زنده ماندن مبتلایان به سرطان های دیگر از جمله لنفوم غیر هاچکین (گونه ای از سرطان خون)، سرطان معده و گلیومای بدخیم (سرطانی در مغز یا نخاع) وجود دارد.   

تحقیقات تکمیلی در مورد رابطه بین فعالیت بدنی و سرطان

یافته های حاصل از مطالعات مشاهده ای شواهد زیادی در رابطه با ارتباط بین سطح بالاتر فعالیت بدنی و کاهش خطر سرطان ارائه می دهند. با این حال، این مطالعات نمی توانند احتمال ابتلا به سرطان در افراد فعال را به دلیل رفتارهای سالم دیگر در زندگی كاهش دهد. به همین دلیل، در آزمایشات بالینی که به طور تصادفی شرکت کنندگان به مداخلات ورزشی می پردازند، قوی ترین شواهد را ارائه می دهند.
برای تأیید شواهد مشاهده شده و تعریف میزان بالقوه اثر، چندین آزمایش بالینی از قبیل آزمایش کاهش وزن سرطان پستان (BWEL) در بیماران مبتلا به سرطان پستان که اخیراً تشخیص داده شده اند، آزمایش CHALLENGE در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ که اخیراً شیمی درمانی را انجام داده اند و آزمایش INTERVAL-GAP4 در مردان مبتلا به سرطان پروستات مقاوم در برابر کانسر و متاستاتیک، در حال بررسی تأثیر فعالیت بدنی و مداخلات ورزشی در بیماران سرطانی و بازماندگان هستند.

در طول درمان سرطان ورزش کنید

ورزش بخش مهمی از برنامه درمان سرطان است. بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که ورزش منظم می تواند سلامت جسمی و روانی را در هر مرحله از درمان بسیار بهبود بخشد. حتی اگر قبل از تشخیص سرطان فعال نبودید، یک برنامه ورزشی که نیازهای منحصر به فرد شما را برآورده کند، می تواند به شما در حرکت ایمن و موفقیت آمیز کمک کند.

فواید ورزش

پیروی از یک برنامه تمرینی مناسب در حین و بعد از درمان، فواید زیر را به همراه دارد:
•    احتمال بروز عوارض جسمی مانند خستگی، نوروپاتی (اختلال در اعصاب حسی)، ورم لنفاوی، پوکی استخوان و حالت تهوع را کاهش می دهد.
•    خطر افسردگی و اضطراب را کم می کند.
•    باعث افزایش تحرک و پویایی شما می شود.
•    تعادل شما را بهبود می بخشید و آسیب های ناشی از سقوط را کاهش می دهد.
•    جلوگیری از از دست دادن عضلات و ایجاد قدرت
•    از افزایش وزن و چاقی که با افزایش خطر ابتلا به سرطان ارتباط دارند، جلوگیری می کند.
•    خواب را بهبود می بخشد.
•    مدت زمان بستری در بیمارستان را کاهش می دهد.
•    باعث افزایش تأثیر درمان های سرطان می شود.
•    شانس بقا در برخی سرطان ها مانند سرطان پستان و سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
•    خطر ابتلا به سایر سرطان ها را کاهش می دهد.
•    از سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و دیابت جلوگیری می کند.
•    کیفیت زندگی را بهبود می بخشد.

قبل و حین درمان ورزش کنید

همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی در طول یا بعد از درمان سرطان، با پزشک خود صحبت کنید. ثابت شده است ورزش در انواع مختلف درمان سرطان ایمن است. توانایی شما در ورزش و انواع تمریناتی که می توانید انجام دهید به موارد زیر بستگی دارد:
•    نوع سرطانی که دارید.
•    روش های درمانی مورد استفاده
•    عوارض جانبی که تجربه می کنید.
•    سطح تناسب اندام شما
•    سایر مشکلات سلامتی شما
اگر قبل از درمان از نظر جسمی فعال بودید، ممکن است نتوانید همان تمرینات قبلی را انجام دهید. پس از درمان، بازگشت به سطح تناسب اندام قبل از سرطان زمان بر است. از پزشک خود بخواهید که یک متخصص ورزش سرطان واجد شرایط را که می تواند بهترین برنامه ورزشی را برای شرایط منحصر به فرد شما طراحی کند، معرفی کند. شاید بتوانید برنامه ورزشی متناسب با سرطان خود را به طور مستقل دنبال کنید یا ممکن است لازم باشد مدتی با متخصص ورزش کار کنید.

مواردی که باید در برنامه تمرینی شما قرار گیرند

انجام انواع مختلفی از تمرینات، رمز موفقیت یک برنامه ورزشی ایمن و مؤثر در طول درمان سرطان و بعد از آن است. به طور کلی، یک برنامه کامل باید شامل موارد زیر باشد:
•    تمرینات تنفسی: برخی از افراد مبتلا به سرطان ممکن است دچار تنگی نفس و یا مشکلات تنفسی شوند که می تواند آنها را از تحرک بدنی باز دارد. تمرینات تنفسی به حرکت هوا به داخل ریه ها کمک می کند و می تواند استقامت شما را بهبود بخشد. همچنین تمرینات تنفسی می توانند به کاهش هرگونه استرس و اضطرابی که در نهایت منجر به سفت شدن عضلات شما می شود، کمک کند.
•    کشش: فواید کشش منظم عبارت اند از:
•     می تواند انعطاف پذیری و وضعیت بدن شما را بهبود بخشد.
•     باعث افزایش خون رسانی به عضلات می شود.
•    می تواند به بدن شما کمک کند تا خود را ترمیم کند.
اگر در زمانی که تحت درمان قرار داشتید، بی تحرک بوده اید، کشش اغلب مفید است. به عنوان مثال، پرتودرمانی می تواند دامنه حرکتی شما را محدود کرده و باعث سفت شدن عضلات شود. پس از جراحی، کشش می تواند جای زخم را از بین ببرد.
•    تمرینات تعادل: از دست دادن تعادل می تواند از عوارض جانبی سرطان و درمان آن باشد. تمرینات تعادل می تواند به شما کمک کند عملکرد و تحرک مورد نیاز خود را برای بازگشت مجدد به فعالیت های روزمره به دست آورید. حفظ تعادل مناسب همچنین از آسیب دیدگی مانند زمین خوردن جلوگیری می کند.
•    ورزش هوازی: ورزش هوازی با نام کاردیو نیز شناخته می شود و نوعی ورزش است که ضربان قلب شما را افزایش می دهد. ورزش هوازی قلب و ریه های شما را تقویت می کند و باعث می شود در طول و بعد از درمان کمتر احساس خستگی کنید. پیاده روی راهی آسان برای انجام ورزش های هوازی است. به عنوان مثال، پزشک ممکن است پیاده روی با سرعت متوسط به مدت 40 تا 50 دقیقه در 3 تا 4 بار در هفته پیشنهاد کند.
•    آموزش قدرت: از دست دادن عضله اغلب زمانی اتفاق می افتد که فرد در حین درمان و بهبود سرطان فعالیت کمتری داشته باشد. همچنین برخی از درمان ها باعث ضعف عضلانی می شوند. تمرینات قدرتی یا تمرینات مقاومتی به شما در حفظ و ساخت عضلات قوی کمک می کنند.

فواید افزایش توده عضلانی عبارت است از:

•    بهبود تعادل شما
•    کاهش خستگی
•    سهولت انجام کارهای روزمره
•    کاهش پوکی استخوان
•     کاهش ضعف استخوان ها که به عنوان عارضه برخی از درمان های سرطان ایجاد می شود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، انجام تمرینات قدرتی به مدت هر هفته 2 روز را توصیه می کند. یک برنامه تمرینی قدرتی می تواند شامل وزنه دستی، بدنسازی، استفاده از نوارهای مقاومت و وزن بدن خودتان باشد.

در طول درمان با خیال راحت ورزش کنید

در صورت داشتن عوارض جانبی ناشی از سرطان یا درمان آن، رعایت نکات مهم در هنگام ورزش ضروری است. ممکن است مجبور شوید بسته به عوارض جانبی خاص خود، برنامه ورزشی خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر درمان بر اعصاب دست شما تأثیر بگذارد، استفاده از دستگاه های وزنه برداری نسبت به وزنه های دستی ایمن تر است یا اگر درمان باعث از دست رفتن استخوان شده است، باید از ورزش هایی که باعث فشار آوردن بر گردن می شوند و خطر سقوط شما را افزایش می دهد، خودداری کنید.

در اینجا روش های دیگری وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید از برنامه تمرینی خود به روشی ایمن بیشترین بهره را ببرید:

•    به آرامی سطح فعالیت خود را افزایش دهید: حتی اگر قبل از درمان از نظر جسمی فعال بودید، سطح فعالیت خود را به آرامی افزایش دهید. این می تواند به شما کمک کند تا از آسیب دیدگی جلوگیری کرده و شما را از دلسرد شدن باز دارد.
•    در یک محیط امن ورزش کنید: اگر درمان، سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کرده است، از حضور در ورزشگاه های پر جمعیت که میکروب به راحتی در آنجا پخش می شود، خودداری کنید.
•    به بدن خود گوش دهید: اگر سطح انرژی شما پایین است، تا زمانی که احساس بهبودی کنید، مدت زمان یا سختی ورزش را کاهش دهید.
•    مقدار زیادی آب بنوشید: در طول تمرینات خود مقدار زیادی آب بنوشید تا از کمبود آب بدن جلوگیری شود.
•    رژیم غذایی مغذی داشته باشید: غذاهای مناسب، به ویژه غذاهای سرشار از پروتئین، به بدن شما کمک می کنند تا پس از ورزش بهبود یابد. یک متخصص تغذیه می تواند به شما در تهیه یک برنامه غذایی کمک کند.
•    به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید: سلامتی شما می تواند در طول درمان تغییر کند. اطمینان حاصل کنید که پزشک شاخص های مهم سلامتی مانند شمارش خون شما را بررسی می کند، بنابراین می دانید که آیا ورزش بی خطر است یا نه.

ورزش به عنوان بخشی از فرایند توانبخشی بیماران مبتلا به سرطان

بعضی اوقات ورزش به عنوان بخشی از یک برنامه توان بخشی بیماران مبتلا به سرطان انجام می شود. اما درک تفاوت بین ورزش و توان بخشی بیماران مبتلا به سرطان بسیار مهم است. توان بخشی بیماران مبتلا به سرطان یک برنامه درمانی جامع است که به فرد کمک می کند توانایی خود را در طول و بعد از درمان سرطان حفظ کند. تمرینات گنجانده شده در یک طرح توان بخشی بیماران مبتلا به سرطان، روش های درمانی مورد استفاده برای رسیدگی به مسائل خاص بهداشتی و حرکتی است.
از تیم مراقبت های بهداشتی خود بپرسید که آیا از مراجعه به یک متخصص توانبخشی سرطان بهره مند می شوید یا خیر.